Văn bản thỏa thuận thừa kế là gì? Những lưu ý quan trọng khi công chứng
Trong thực tiễn, khi một người mất đi và để lại di sản, các đồng thừa kế thường phải thỏa thuận với nhau về việc phân chia, nhận di sản để đảm bảo tính minh bạch, công bằng và đúng quy định pháp luật. Lúc này, văn bản thỏa thuận thừa kế là một trong những hình thức pháp lý quan trọng được sử dụng phổ biến.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ loại văn bản này là gì, khi nào cần lập và những lưu ý quan trọng trong quá trình công chứng. Bài viết sau, Văn Phòng Công Chứng Đại Việt sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về vấn đề này.
Xem thêm:
Rủi ro khi không công chứng hợp đồng thuê, cho thuê tài sản
Phân biệt công chứng hợp đồng thuê và hợp đồng cho mượn tài sản
1. Văn bản thỏa thuận thừa kế là gì?
Văn bản thỏa thuận thừa kế (hay còn gọi là văn bản phân chia di sản thừa kế) là một loại giấy tờ pháp lý được lập ra khi những người có quyền hưởng di sản đồng ý với nhau về cách phân chia hoặc từ chối, nhường quyền hưởng di sản cho người khác.
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, khi có nhiều người cùng hưởng thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật, họ có thể tự thỏa thuận về việc chia di sản. Văn bản này sẽ thể hiện rõ phần quyền lợi, nghĩa vụ của từng người để tránh phát sinh tranh chấp sau này.
Đặc điểm của văn bản thỏa thuận thừa kế:
– Phải có sự tham gia đầy đủ của tất cả những người thừa kế.
– Nội dung được lập trên tinh thần tự nguyện, không ép buộc.
– Có giá trị pháp lý khi được công chứng, chứng thực theo quy định.
2. Khi nào cần lập văn bản thỏa thuận thừa kế?
Việc lập văn bản thỏa thuận thừa kế thường cần thiết trong các trường hợp sau:
– Có nhiều người đồng thừa kế: Khi di sản thuộc về nhiều người, cần thống nhất phân chia cụ thể.
– Người thừa kế muốn nhường quyền: Một số người có thể muốn nhường phần của mình cho cha, mẹ, anh chị em hoặc người khác.
– Muốn xác lập quyền sở hữu tài sản hợp pháp: Chẳng hạn, để sang tên sổ đỏ, sổ tiết kiệm, xe… thì cơ quan nhà nước yêu cầu phải có văn bản thỏa thuận thừa kế được công chứng.
– Hạn chế tranh chấp về sau: Văn bản này là căn cứ pháp lý rõ ràng, được pháp luật công nhận.
3. Hồ sơ, giấy tờ cần chuẩn bị để công chứng văn bản thỏa thuận thừa kế
Để quá trình công chứng diễn ra thuận lợi, bạn cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ sau:
-
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
-
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu di sản (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký xe, sổ tiết kiệm…).
-
Giấy tờ tùy thân của người thừa kế: CMND/CCCD, hộ khẩu.
-
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế: Giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, quyết định công nhận quan hệ cha con/mẹ con…
-
Dự thảo văn bản thỏa thuận thừa kế (nếu đã soạn sẵn).
4. Quy trình công chứng văn bản thỏa thuận thừa kế
Quy trình công chứng tại văn phòng công chứng thường bao gồm:
Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ – Công chứng viên sẽ kiểm tra tính hợp pháp và đầy đủ của giấy tờ.
Bước 2: Soạn thảo văn bản – Công chứng viên dựa trên thông tin cung cấp để soạn thảo văn bản thỏa thuận.
Bước 3: Ký kết và công chứng – Tất cả những người thừa kế phải có mặt, đọc kỹ nội dung, ký tên trước mặt công chứng viên.
Bước 4: Lưu hồ sơ và trả kết quả – Văn bản được đóng dấu xác nhận, có giá trị pháp lý.
5. Những lưu ý quan trọng khi công chứng văn bản thỏa thuận thừa kế
Khi tiến hành công chứng, bạn cần đặc biệt lưu ý những vấn đề sau:
-
Tất cả người thừa kế phải có mặt: Nếu vắng mặt, cần có giấy ủy quyền hợp pháp.
-
Đảm bảo tính tự nguyện: Nếu có dấu hiệu ép buộc, gian dối, văn bản có thể bị vô hiệu.
-
Người thừa kế chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự: Phải có người đại diện hợp pháp tham gia.
-
Kiểm tra kỹ nội dung: Đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ rõ ràng, không gây nhầm lẫn.
-
Thực hiện công chứng tại cơ quan có thẩm quyền: Văn phòng công chứng, Phòng công chứng nhà nước.
-
Lưu ý về thuế, phí: Trong một số trường hợp, khi sang tên tài sản sau thỏa thuận, người nhận di sản có thể phải nộp thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ.
6. Văn bản thỏa thuận thừa kế có thể bị vô hiệu khi nào?
Một số trường hợp văn bản thỏa thuận thừa kế có thể bị tuyên vô hiệu:
– Một hoặc nhiều người thừa kế không tham gia ký kết.
– Có hành vi lừa dối, giả mạo chữ ký, giấy tờ.
– Người tham gia không minh mẫn, bị mất năng lực hành vi dân sự.
– Nội dung trái quy định pháp luật, vi phạm đạo đức xã hội.
– Trong những trường hợp này, tòa án có thẩm quyền sẽ xem xét và giải quyết theo quy định.
Văn bản thỏa thuận thừa kế là công cụ pháp lý quan trọng để các đồng thừa kế phân chia, xác lập quyền sở hữu di sản một cách minh bạch và đúng quy định. Việc lập và công chứng văn bản này không chỉ giúp phòng tránh tranh chấp mà còn tạo cơ sở pháp lý chắc chắn cho quá trình sang tên tài sản.
Do đó, khi có nhu cầu, bạn nên chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, lựa chọn văn phòng công chứng uy tín và tuân thủ các quy định pháp luật. Đây chính là bước quan trọng để bảo vệ quyền lợi của chính mình và các thành viên trong gia đình.