Công chứng văn bản từ chối nhận di sản thừa kế

Quy định pháp luật dân sự nước ta ở tất cả các thời kỳ đều cho phép người thừa kế có quyền nhận di sản hoặc từ chối nhận di sản. Nhưng quy định về thời điểm từ chối, hình thức, thủ tục từ chối và trường hợp không có quyền từ chối hưởng di sản thì không phải ai cũng nắm rõ.

1. Người từ chối nhận di sản thừa kế:

Người từ chối nhận di sản thừa kế là người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật từ bỏ quyền nhận di sản thừa kế của mình.

Việc từ chối nhận di sản được coi là quyền của người được hưởng thừa kế không bị phụ thuộc vào sự chấp thuận của các thừa kế khác.

2. Di sản thừa kế:

“Di sản là tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết để lại trong khối tài sản chung với người khác.” (Điều 612 Bộ luật dân sự năm 2015)

“Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản; tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.” (Điều 105 Bộ luật dân sự năm 2015)

Như vậy di sản bao gồm tài sản thuộc sở hữu của người chết và các quyền tài sản của người đó.

3. Việc từ chối nhận di sản của người thừa kế chưa đủ 18 tuổi; mất năng lực hành vi dân sự:

Người chưa đủ 18 tuổi, mất năng lực hành vi dân sự khi tham gia các giao dịch dân sự phải thông qua người đại diện giám hộ. Người đại diện, giám hộ khi thực hiện các giao dịch dân sự phải vì quyền lợi của người đại diện và người được giám hộ.

Theo Điều 77 – Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: “Định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự:

1. Trường hợp cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý tài sản riêng của con dưới 15 tuổi thì có quyền định đoạt tài sản đó vì lợi ích của con, nếu con từ đủ 09 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
2. Con từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có quyền định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc dùng tài sản để kinh doanh thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ.
3. Trong trường hợp con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự thì việc định đoạt tài sản riêng của con do người giám hộ thực hiện”

Theo Điều 651 – Bộ Luật dân sự 2015 về người thừa kế theo pháp luật thì “Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Nếu người yêu cầu công chứng yêu cầu chứng nhận Văn bản từ chối hưởng di sản thừa kế của người chưa đủ 18 tuổi thông qua cha, mẹ là người đại diện hoặc cha, mẹ có văn bản đồng ý thì phần di sản của người chưa đủ 18 tuổi sẽ được chuyển cho người cùng hàng thừa kế, trong đó có cha, mẹ của người đó.

4. Thời điểm từ chối hưởng di sản:

Tại Khoản 3, Điều 620 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định cụ thể như sau:

“Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản”.

Việc thừa kế được bắt đầu từ thời điểm mở thừa kế. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết hoặc Tòa án xác định là đã chết nếu không xác định được ngày đó thì ngày mà quyết định của Tòa án tuyên bố người đó đã chết có hiệu lực pháp luật.

5. Trường hợp không được từ chối nhận di sản:

Căn cứ quy định tại Khoản 1, Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015: “Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.”

Như vậy, người thừa kế không được từ chối nhận di sản nếu việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

6. Đã từ chối nhận di sản thừa kế thì có được đòi lại phần di sản đã từ chối hay không?

Muốn hủy Văn bản từ chối cần phải có sự thỏa thuận, cam kết bằng văn bản của tất cả những người đã tham gia hợp đồng, giao dịch đó và phải đáp ứng các điều kiện sau:

6.1. Tài sản thừa kế chưa được khai nhận hoặc thỏa thuận;

6.2. Phải được sự đồng ý bằng văn bản của các thừa kế khác;

6.3. Phải làm thủ tục tại tổ chức hành nghề công chứng nơi công chứng văn bản từ chối di sản.

7. Trình tự, thủ tục chứng nhận Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế:

Hình thức về việc từ chối nhận di sản thừa kế phải lập thành văn bản và bắt buộc có công chứng, chứng thực.

Khi chứng nhận Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế người yêu cầu công chứng cần nộp một bộ hồ sơ gồm:

– Phiếu yêu cầu công chứng;

– Dự thảo Văn bản từ chối nhận di sản (nếu có);

– Bản sao Giấy tờ tuỳ thân của người yêu cầu công chứng;

– Bản sao Giấy chứng tử của Quyết định Tòa án nhân dân xác định người để lại di sản đã chết;

– Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng trong trường hợp với những tài sản là di sản thừa kế;

– Bản sao di chúc (Trong trường hợp thừa kế theo di chúc)

– Bản sao giấy tờ tài liệu khác có xác định rõ mối quan hệ của người từ chối nhận di sản với người để lại di sản;

Trên đây là những thông tin cần thiết có liên quan đến vấn đề từ chối nhận di sản thừa kế. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ:

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG TRẦN HẰNG

Địa chỉ: số 9 Vạn Phúc – Ba Đình – Hà Nội

Tel: 024.3747.8888

Hotline: 0933.668.166 hoặc 096.296.0688

Email: info@luatdaiviet.vn

Website: www.vanphongcongchung.net

Tham khảo:

• Công chứng di chúc