Thỏa thuận tài sản vợ chồng có ảnh hưởng đến quyền thừa kế không?

Trong cuộc sống hôn nhân hiện đại, việc lập thỏa thuận tài sản giữa vợ chồng ngày càng phổ biến nhằm phân định rõ ràng quyền sở hữu tài sản. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn liệu thỏa thuận này có ảnh hưởng đến quyền thừa kế khi một bên qua đời hay không.

Bài viết sau Văn Phòng Công Chứng Trần Hằng sẽ giúp bạn hiểu rõ mối liên hệ giữa thỏa thuận tài sản vợ chồng và quyền thừa kế theo quy định pháp luật hiện hành.

1. Khái niệm thỏa thuận tài sản vợ chồng là gì?

Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, vợ chồng có quyền lựa chọn một trong hai chế độ tài sản sau:

– Chế độ tài sản theo luật định (mặc định khi không có thỏa thuận).

– Chế độ tài sản theo thỏa thuận (được lập trước khi kết hôn, dưới hình thức văn bản có công chứng hoặc chứng thực).

Thỏa thuận tài sản vợ chồng là văn bản xác lập sự phân chia, xác định quyền sở hữu tài sản của từng bên trong thời kỳ hôn nhân. Thỏa thuận này giúp tránh tranh chấp khi ly hôn hoặc giải quyết các vấn đề liên quan đến tài sản như chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế,…

2. Quyền thừa kế là gì?

Thừa kế là việc chuyển dịch tài sản của người đã chết cho người còn sống. Có hai hình thức thừa kế:

– Thừa kế theo di chúc: Người mất có để lại di chúc hợp pháp

– Thừa kế theo pháp luật: Khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp lệ

Những người có quyền thừa kế thường là: vợ/chồng, con, cha mẹ của người chết.

3. Thỏa thuận tài sản vợ chồng ảnh hưởng thế nào đến quyền thừa kế?

Thỏa thuận tài sản vợ chồng có ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định di sản thừa kế. Cụ thể:

a. Ảnh hưởng đến khối tài sản để lại

Nếu vợ chồng có thỏa thuận tài sản, thì khi một bên mất, chỉ những tài sản thuộc sở hữu của người mất theo thỏa thuận mới được tính là di sản thừa kế.

Ví dụ:
Ông A và bà B có thỏa thuận tài sản riêng, trong đó căn nhà đứng tên riêng ông A. Khi ông A qua đời, căn nhà được xác định là tài sản của riêng ông A và sẽ được chia theo quy định thừa kế (di chúc hoặc pháp luật). Ngược lại, nếu không có thỏa thuận, căn nhà có thể được xác định là tài sản chung, bà B được hưởng 1/2 trước khi chia thừa kế.

b. Ảnh hưởng đến quyền thừa kế của người còn lại

Thỏa thuận tài sản có thể giảm quyền thừa kế của người còn sống nếu tài sản phần lớn được xác định là của riêng người mất (hoặc ngược lại). Tuy nhiên, người còn sống vẫn có quyền thừa kế nếu thuộc hàng thừa kế theo luật hoặc được chỉ định trong di chúc.

c. Trường hợp không có tài sản trong di sản

Nếu tất cả tài sản vợ chồng đã được thỏa thuận là tài sản riêng của người còn sống, thì người mất không để lại di sản => không có thừa kế xảy ra.

4. Những điều cần lưu ý khi lập thỏa thuận tài sản

Để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi của người thừa kế, cần lưu ý:

a. Lập thỏa thuận minh bạch, rõ ràng

– Xác định rõ đâu là tài sản riêng, tài sản chung

– Thể hiện rõ bằng văn bản có công chứng/chứng thực theo quy định pháp luật.

b. Cân nhắc đến quyền lợi các bên

Nên tính đến yếu tố công bằng, đặc biệt khi gia đình có con chung, con riêng hoặc người phụ thuộc khác.

c. Kết hợp thỏa thuận tài sản và di chúc

Ngoài việc lập thỏa thuận tài sản, nên lập di chúc rõ ràng để tránh tranh chấp khi qua đời. Di chúc là cơ sở pháp lý quan trọng đảm bảo mong muốn phân chia tài sản của người mất.

Nếu bạn đang cân nhắc lập thỏa thuận tài sản hoặc lo ngại về quyền thừa kế, hãy tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để đảm bảo mọi thứ được thực hiện đúng quy định và không gây tranh chấp trong tương lai.