Người không được công chứng di chúc

Những người không được công chứng di chúc có vai trò quan trọng trong việc quản lý tài sản của một người qua đời. Di chúc là một công cụ pháp lý quan trọng để xác định rõ ý muốn của người lập di chúc về việc chia sẻ tài sản sau khi họ mất. Tuy nhiên, không phải ai cũng có quyền được công chứng di chúc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những người không được công chứng di chúc và tại sao điều này quan trọng.

Những người không được công chứng di chúc

Công chứng viên, người được ủy quyền bởi Ủy ban nhân dân cấp xã, sẽ không được thực hiện việc công chứng hoặc xác nhận tính hợp lệ của di chúc trong các trường hợp sau:

• Nếu họ là người thừa kế theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật từ người lập di chúc.
• Nếu họ có mối quan hệ gia đình như cha, mẹ, vợ, chồng hoặc con, và đang là người được ủy quyền thừa kế theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật.
• Nếu họ có quyền hoặc nghĩa vụ đối với tài sản liên quan đến nội dung của di chúc.

(Tham khảo Điều 637 trong Bộ luật Dân sự năm 2015)

Thủ tục lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp xã

Quy trình lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã phải tuân theo các bước sau đây:

• Người lập di chúc phải tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã cần ghi chép lại đầy đủ nội dung mà người lập di chúc đã tuyên bố. Người lập di chúc chỉ ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc sau khi xác nhận rằng nó đã được ghi chép chính xác và phản ánh đúng ý chí của mình. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã cũng cần ký vào bản di chúc.
• Trong trường hợp người lập di chúc không thể đọc hoặc nghe được nội dung của di chúc, hoặc không thể ký hoặc điểm chỉ, người này phải nhờ người làm chứng, người này phải ký xác nhận trước mặt công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Sau đó, công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ chứng nhận bản di chúc trước mặt cả người lập di chúc và người làm chứng.

(Tham khảo Điều 636 trong Bộ luật Dân sự năm 2015)

Các trường hợp di chúc bằng văn bản có giá trị như di chúc được công chứng hoặc chứng thực

Cụ thể, theo Điều 638 của Bộ luật Dân sự 2015, các trường hợp di chúc bằng văn bản có giá trị như di chúc được công chứng hoặc chứng thực bao gồm:

• Di chúc của quân nhân tại ngũ, được xác nhận bởi thủ trưởng đơn vị từ cấp đại đội trở lên, trong trường hợp quân nhân không thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực.
• Di chúc của người đang đi trên tàu biển hoặc máy bay, được xác nhận bởi người chỉ huy phương tiện đó.
• Di chúc của người đang điều trị tại bệnh viện hoặc cơ sở chữa bệnh khác, được xác nhận bởi người phụ trách cơ sở đó.
• Di chúc của người đang làm công việc khảo sát, thăm dò, nghiên cứu ở vùng rừng núi hoặc hải đảo, được xác nhận bởi người phụ trách đơn vị.
• Di chúc của công dân Việt Nam đang ở nước ngoài, được chứng nhận bởi cơ quan lãnh sự hoặc đại diện ngoại giao của Việt Nam ở nước đó.
• Di chúc của người đang bị tạm giam, tạm giữ, hoặc đang chấp hành hình phạt tù, hoặc biện pháp xử lý hành chính tại các cơ sở giáo dục hoặc cơ sở chữa bệnh, được xác nhận bởi người phụ trách cơ sở đó.

Quy định về hiệu lực của di chúc

Theo quy định của Điều 643 trong Bộ luật Dân sự 2015 về hiệu lực của di chúc, các điều sau đây được xác định:

– Di chúc sẽ có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế.

– Tuy nhiên, di chúc sẽ không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong các trường hợp sau:

• Người thừa kế theo di chúc qua đời trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc.
• Cơ quan hoặc tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Trong trường hợp có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người qua đời trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, và một trong những cơ quan hoặc tổ chức được chỉ định không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế, thì chỉ những phần di chúc liên quan đến cá nhân hoặc tổ chức đó sẽ không có hiệu lực.

Ngoài ra, di chúc sẽ không có hiệu lực nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế, hoặc nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần, trong trường hợp này, phần di chúc liên quan đến phần di sản còn lại vẫn sẽ có hiệu lực.

Nếu một phần của di chúc không hợp pháp nhưng không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại, thì chỉ phần đó sẽ không có hiệu lực.

Cuối cùng, khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với cùng một tài sản, chỉ bản di chúc cuối cùng được coi là có hiệu lực.

Xem thêm : Lệ phí công chứng khai nhận di sản thừa kế

Trên đây là những điều quan trọng cần biết về những người không được công chứng di chúc. Việc này không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình lập di chúc mà còn giúp bạn đảm bảo rằng quyền lợi và mong muốn của mình được thực hiện đúng đắn theo quy định pháp luật. Để biết thêm thông tin chi tiết và tư vấn cụ thể, bạn có thể liên hệ với Văn phòng công chứng Trần Hằng để được tư vấn chi tiết nhất.