23 Tháng Tư, 2025

Có bắt buộc công chứng thỏa thuận tài sản riêng – chung vợ chồng không?

Trong hôn nhân, việc xác định rõ ràng tài sản chung – riêng giữa vợ chồng ngày càng trở nên quan trọng, nhất là khi có tranh chấp hoặc ly hôn. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn liệu thỏa thuận tài sản vợ chồng có bắt buộc phải công chứng hay không?

Bài viết này Văn Phòng Công Chứng Trần Hằng sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật và đưa ra quyết định đúng đắn để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

1. Thỏa thuận tài sản vợ chồng là gì?

Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, vợ chồng có quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo pháp luật hoặc theo thỏa thuận. Thỏa thuận tài sản là văn bản pháp lý thể hiện sự thống nhất của hai bên về cách quản lý, sử dụng và phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân.

Thỏa thuận này có thể bao gồm:

– Xác định tài sản chung và tài sản riêng

– Quy định cách chia tài sản khi ly hôn

– Nguyên tắc sử dụng tài sản chung, quyền và nghĩa vụ của từng người với tài sản

– Các nội dung khác không trái quy định pháp luật.

2. Có bắt buộc phải công chứng thỏa thuận tài sản không?

Câu trả lời là CÓ, nếu thỏa thuận được lập trước khi kết hôn.

Theo Điều 47, Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, trường hợp vợ chồng lựa chọn chế độ tài sản theo thỏa thuận, thì thỏa thuận đó phải được lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực trước khi đăng ký kết hôn. Nếu không đáp ứng điều kiện này, chế độ tài sản của vợ chồng sẽ được xác định theo quy định của pháp luật (tức là tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân mặc nhiên được coi là tài sản chung, trừ một số trường hợp cụ thể).

Tóm lại:

– Nếu lập thỏa thuận tài sản TRƯỚC hôn nhân → Bắt buộc công chứng hoặc chứng thực.

– Nếu không công chứng/chứng thực → Thỏa thuận không có giá trị pháp lý.

3. Còn nếu lập thỏa thuận tài sản trong thời kỳ hôn nhân thì sao?

Theo thực tế và một số văn bản hướng dẫn, thỏa thuận tài sản được lập trong thời kỳ hôn nhân không bắt buộc phải công chứng, nhưng rất nên công chứng để đảm bảo giá trị pháp lý.

Ví dụ: Vợ chồng có thể tự thỏa thuận rằng một căn nhà mua sau khi kết hôn sẽ là tài sản riêng của người chồng, dù theo nguyên tắc đây là tài sản chung. Tuy nhiên, nếu không công chứng/chứng thực thỏa thuận này, thì khi phát sinh tranh chấp, cơ quan giải quyết (như tòa án) có thể không công nhận nội dung đó, do không đảm bảo tính pháp lý rõ ràng.

4. Những lợi ích khi công chứng thỏa thuận tài sản

Ngay cả khi không bắt buộc, việc công chứng mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

– Tính pháp lý cao, được pháp luật công nhận nếu có tranh chấp.

– Rõ ràng, minh bạch trong quan hệ tài sản vợ chồng.

– Hạn chế mâu thuẫn, hiểu nhầm khi xảy ra ly hôn hoặc chia tài sản.

– Bảo vệ quyền lợi của các bên, đặc biệt trong các tình huống liên quan đến nợ nần, thừa kế, chuyển nhượng tài sản…

5. Thỏa thuận tài sản có thể công chứng ở đâu?

Việc công chứng thỏa thuận tài sản giữa vợ chồng có thể được thực hiện tại:

– Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng tại địa phương.

– UBND xã/phường/thị trấn (trong một số trường hợp chứng thực).

Cần chuẩn bị: