Các trường hợp bị từ chối công chứng di chúc nhà đất

Việc công chứng di chúc nhà đất là một vấn đề đáng quan tâm đối với nhiều người. Vì vậy, trong quá trình thực hiện công chứng, có những trường hợp có thể bị từ chối công chứng di chúc nhà đất. Vậy hãy tìm hiểu xem đó là những trường hợp nào nhé!

Tìm hiểu về di chúc nhà đất

Theo quy định tại Điều 624 của Bộ luật dân sự năm 2015, di chúc được hiểu là ý chí, nguyện vọng của một cá nhân muốn chuyển giao tài sản của mình cho người khác sau khi qua đời, và có thể được thể hiện dưới dạng văn bản hoặc lời nói. Pháp luật không quy định cụ thể về loại hình di chúc nhà đất, mà nó dựa trên quy định chung về di chúc. Trong trường hợp di chúc nhà đất, tài sản thừa kế được hiểu là các tài sản bao gồm nhà đất.

Hình thức của di chúc nhà đất cũng tuân theo quy định về hình thức di chúc tại Điều 627 của Bộ luật dân sự năm 2015. Di chúc nhà đất có thể được thể hiện dưới dạng văn bản. Tuy nhiên, trong trường hợp tính mạng của người muốn lập di chúc bị đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản, người đó có thể để lại di chúc miệng.

Có bắt buộc công chứng di chúc nhà đất hay không?

Theo quy định tại Điều 628 của Bộ luật dân sự năm 2015, có tổng cộng 4 hình thức di chúc được thể hiện dưới dạng văn bản, bao gồm: di chúc bằng văn bản không có người làm chứng, di chúc bằng văn bản có người làm chứng, di chúc bằng văn bản có công chứng, và di chúc bằng văn bản có chứng thực. Điều này có nghĩa là pháp luật không yêu cầu công chứng di chúc trong mọi trường hợp, mà còn tùy thuộc vào việc có/không có người làm chứng và việc chứng thực.

Ngoài ra, theo quy định tại Điều 630 của Bộ luật dân sự năm 2015, công chứng không bắt buộc đối với tất cả các chủ thể và trường hợp. Công chứng chỉ bắt buộc đối với trường hợp người bị hạn chế về thể chất hoặc người không biết chữ có mong muốn lập di chúc. Các trường hợp khác, nếu đáp ứng các điều kiện hợp pháp về nội dung, hình thức, chủ thể,… thì không cần thực hiện thủ tục công chứng vẫn có giá trị pháp lý. Tuy nhiên, việc công chứng giúp người lập di chúc xác nhận được giá trị pháp lý chính xác trong phần nội dung di chúc, đồng thời tránh rủi ro pháp lý liên quan đến việc di chúc vô hiệu do vi phạm về nội dung và hình thức.

Điều kiện để không bị từ chối công chứng di chúc nhà đất 

Để tiến hành thủ tục công chứng di chúc về nhà đất, cần đáp ứng các điều kiện liên quan đến bản di chúc hợp pháp để công chứng viên có thể xem xét và tiến hành công chứng. Theo quy định tại khoản 1, Điều 630 của Bộ luật dân sự 2015, các điều kiện cơ bản cần đáp ứng để di chúc được công chứng bao gồm:

1. Người lập di chúc phải có trạng thái, tinh thần minh mẫn, sáng suốt, và không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép bởi chủ thể khác. Trong trường hợp có chứng cứ chứng minh vi phạm quy định này, di chúc có thể bị coi là không hợp pháp và không có giá trị pháp lý.
2. Nội dung di chúc phải thể hiện ý chí của người lập di chúc mà không vi phạm các điều cấm của luật và không trái với đạo đức xã hội.
3. Hình thức di chúc không được vi phạm quy định pháp luật.

Ngoài các điều kiện chung theo quy định pháp luật về di chúc hợp pháp, khi tiến hành công chứng cần kiểm tra chủ thể lập di chúc và các điều kiện khác liên quan theo Điều 630 của Bộ luật dân sự 2015. Cụ thể:

• Đối với người lập di chúc từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi, di chúc phải được lập thành văn bản và phải có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ.
• Nếu di chúc được lập bởi người bị hạn chế về thể chất hoặc không biết chữ, phải được người làm chứng lập thành văn bản và phải thực hiện thủ tục công chứng di chúc.
• Đối với di chúc lập thành văn bản nhưng không được công chứng hoặc chứng thực, cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện chung theo quy định pháp luật để được coi là di chúc hợp pháp.
• Đối với di chúc miệng, phải được thể hiện trước mặt ít nhất 2 người làm chứng và phải được ghi chép và ký tên, điểm chỉ bởi người làm chứng. Trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày người lập di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền thực hiện thủ tục chứng thực chữ ký/điểm chỉ của người làm chứng di chúc miệng.

Các trường hợp bị từ chối công chứng di chúc nhà đất

Theo quy định tại khoản 1 và 2 Điều 56 của Luật công chứng 2014, nếu xảy ra các trường hợp sau đây, công chứng viên có thể từ chối thực hiện thủ tục công chứng di chúc:

• Người yêu cầu công chứng không phải là người lập di chúc.
• Nếu công chứng viên có nghi ngờ về tình trạng tâm thần hoặc các bệnh khác của người lập di chúc dẫn đến việc không thể nhận thức và kiểm soát hành vi của bản thân, hoặc có căn cứ cụ thể cho rằng di chúc có dấu hiệu bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép, công chứng viên sẽ yêu cầu người lập di chúc làm rõ. Nếu không thể làm rõ, công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc đó.

Ngoài ra, theo quy định tại Điều 637 của Bộ luật dân sự 2015, công chứng viên không được thực hiện công chứng di chúc nhà đất trong các trường hợp sau:

• Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
• Người có cha/mẹ/vợ/chồng, con là người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật.
• Người có quyền và nghĩa vụ về tài sản liên quan đến nội dung bản di chúc.

Đối với nội dung di chúc nhà đất, công chứng viên cần xem xét kỹ càng. Nếu bản di chúc vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái với quy định đạo đức xã hội, công chứng viên có thể từ chối công chứng theo quy định tại khoản 1, Điều 630 của Bộ luật dân sự 2015.

Vì vậy, việc thực hiện thủ tục công chứng di chúc trong các trường hợp này sẽ là không hợp pháp và hoạt động công chứng không được công nhận. Công chứng viên cần từ chối thực hiện thủ tục công chứng để đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động công chứng di chúc.

Xem thêm :

Di chúc đã công chứng có sửa lại được không?
Quy định về công chứng hợp đồng có yếu tố nước ngoài

Trên đây là toàn bộ thông tin gửi đến quý bạn đọc về trường hợp bị từ chối công chứng di chúc nhà đất. Nếu còn vấn đề thắc mắc, hãy liên hệ ngay với Văn Phòng Công Chứng Trần Hằng qua hotline: 0933.668.166 để nhận được sự hỗ trợ, tư vấn nhanh chóng và hiệu quả nhất.