Lập di chúc có cần người làm chứng không?

Lập di chúc là một hành động quan trọng trong việc định đoạt tài sản của một người sau khi qua đời. Để di chúc có giá trị pháp lý và được công nhận, nó phải tuân theo các quy định cụ thể của pháp luật. Một câu hỏi phổ biến mà nhiều người đặt ra là: Lập di chúc có cần người làm chứng không? Trong bài viết này, hãy cùng Văn phòng công chứng Trần Hằng tìm hiểu về vấn đề này theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Di chúc là gì?

Theo Điều 624 của Bộ luật Dân sự 2015, di chúc được định nghĩa là “sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”. Di chúc là công cụ pháp lý giúp người lập di chúc thể hiện mong muốn của mình về việc phân chia tài sản, đồng thời giảm thiểu các tranh chấp có thể phát sinh trong gia đình sau khi người đó qua đời.

Lập di chúc có cần người làm chứng không?

1. Di chúc bằng văn bản

Pháp luật Việt Nam quy định có nhiều hình thức di chúc, bao gồm di chúc bằng văn bản và di chúc miệng. Trong đó, di chúc bằng văn bản có thể được chia thành các loại như:

• Di chúc bằng văn bản có người làm chứng: Đây là loại di chúc được lập khi người lập di chúc không thể tự mình viết hoặc ký tên và cần có sự hỗ trợ của người khác. Theo Điều 634 của Bộ luật Dân sự 2015, trong trường hợp này, di chúc phải có ít nhất hai người làm chứng. Người làm chứng không được là người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật, và cũng không được là người có quyền, nghĩa vụ liên quan đến nội dung của di chúc.
• Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng: Nếu người lập di chúc có thể tự mình viết và ký tên, thì di chúc không nhất thiết phải có người làm chứng. Tuy nhiên, để di chúc có giá trị pháp lý, nó cần đáp ứng các điều kiện về hình thức và nội dung, như được lập thành văn bản, có chữ ký của người lập di chúc và ghi rõ ngày, tháng, năm lập di chúc.
• Di chúc bằng văn bản có công chứng, chứng thực: Đây là loại di chúc được lập trước mặt công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực. Loại di chúc này không cần người làm chứng nếu người lập di chúc có thể tự mình lập di chúc. Nếu người lập di chúc không thể tự mình viết hoặc ký tên, thì cần có ít nhất hai người làm chứng, và việc lập di chúc phải tuân theo quy định của pháp luật về công chứng, chứng thực.

2. Di chúc miệng

Trong trường hợp người lập di chúc không thể lập di chúc bằng văn bản do tình trạng nguy kịch, có thể lập di chúc miệng. Tuy nhiên, để di chúc miệng có giá trị pháp lý, nó phải được ít nhất hai người làm chứng xác nhận và được ghi lại trong vòng 5 ngày kể từ ngày di chúc miệng được lập. Nếu người lập di chúc sống sót và có thể lập di chúc bằng văn bản trong vòng 3 tháng kể từ ngày lập di chúc miệng, thì di chúc miệng sẽ không còn giá trị pháp lý.

Điều kiện để di chúc có giá trị pháp lý

Để di chúc có giá trị pháp lý, nó phải tuân thủ các điều kiện nhất định về nội dung và hình thức. Theo Điều 630 của Bộ luật Dân sự 2015, di chúc được coi là hợp pháp khi:

• Người lập di chúc có năng lực hành vi dân sự: Người lập di chúc phải đủ 18 tuổi và không bị mất năng lực hành vi dân sự. Trường hợp người lập di chúc là người từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi, di chúc chỉ có giá trị khi được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.
• Nội dung di chúc không vi phạm pháp luật: Di chúc không được có nội dung vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
• Hình thức di chúc phải đúng quy định: Di chúc bằng văn bản phải tuân theo các quy định về hình thức được nêu trong Bộ luật Dân sự. Di chúc miệng chỉ có giá trị khi được lập trong tình trạng nguy kịch và tuân thủ các điều kiện về người làm chứng và thời gian lập di chúc.

Những lưu ý quan trọng khi lập di chúc

Chọn người làm chứng

Nếu cần người làm chứng khi lập di chúc, người lập di chúc cần chọn những người không có quyền lợi hoặc nghĩa vụ liên quan đến nội dung của di chúc. Điều này giúp đảm bảo tính khách quan và công bằng của di chúc.

Lập di chúc rõ ràng, cụ thể

Nội dung của di chúc cần được viết rõ ràng, cụ thể, tránh các từ ngữ gây hiểu nhầm. Người lập di chúc nên ghi rõ tên, địa chỉ của người thừa kế, các tài sản được thừa kế và cách thức phân chia tài sản.

Công chứng, chứng thực di chúc

Để di chúc có giá trị pháp lý cao hơn và tránh tranh chấp sau này, người lập di chúc nên xem xét việc công chứng hoặc chứng thực di chúc. Di chúc được công chứng, chứng thực có tính pháp lý mạnh và khó bị vô hiệu hóa.

Cập nhật di chúc

Nếu có sự thay đổi về tài sản hoặc quan hệ gia đình, người lập di chúc nên cập nhật lại di chúc để phù hợp với tình hình mới. Điều này giúp đảm bảo rằng di chúc luôn phản ánh đúng ý chí của người lập di chúc.

>>> Xem thêm:

• Hồ sơ công chứng di chúc cần những giấy tờ gì?
• Di chúc không công chứng thì có giá trị pháp lý không?
• Cha mẹ lập di chúc có cần sự đồng ý của con cái không?

Vấn đề lập di chúc có cần người làm chứng không phụ thuộc vào loại di chúc mà người lập chọn. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan đến lập di chúc là rất quan trọng để đảm bảo di chúc có giá trị pháp lý và thể hiện đúng ý nguyện của người lập. Hãy chắc chắn rằng bạn tuân thủ các quy định này khi lập di chúc để bảo vệ quyền lợi của mình và người thân.