Thủ tục công chứng di chúc hợp pháp và giấy tờ cần chuẩn bị

Để đảm bảo rằng tài sản của mình được phân chia theo ý nguyện sau khi qua đời, người sở hữu tài sản cần lập di chúc. Và để đảm bảo tính hợp pháp và công nhận của di chúc, nhiều người lựa chọn công chứng di chúc. Vậy thủ tục công chứng di chúc như thế nào ? Cùng tìm hiểu nhé!

Có bắt buộc công chứng di chúc?

Theo Điều 628 của Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc có thể được thể hiện dưới các hình thức khác nhau, bao gồm: di chúc không có người làm chứng, di chúc có người làm chứng, di chúc có công chứng hoặc di chúc có chứng thực.

Do đó, ngoài việc công chứng di chúc, còn có nhiều hình thức di chúc khác cũng được pháp luật chấp nhận miễn là đáp ứng các điều kiện quy định tại Điều 630 của Bộ luật Dân sự năm 2015 để coi là hợp pháp:

• Trạng thái tinh thần của người lập di chúc: Người lập di chúc cần ở trong tình trạng minh mẫn, sáng suốt khi lập di chúc, không bị lừa dối, cưỡng ép hoặc đe dọa.
• Nội dung của di chúc: Di chúc không được vi phạm đạo đức xã hội, không vi phạm các quy định cấm kỵ trong pháp luật và phải bao gồm các thông tin như ngày, tháng, năm lập di chúc; họ tên và địa chỉ của người lập di chúc và người được hưởng di sản; thông tin về tài sản và địa điểm lưu trữ tài sản…
• Hình thức di chúc: Di chúc có thể là văn bản hoặc di chúc miệng, nhưng không được vi phạm quy định của luật.

Đặc biệt, Khoản 3 của Điều 630 Bộ luật Dân sự quy định:

• Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

Từ đó, di chúc chỉ bắt buộc phải được công chứng nếu đó là di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc người không biết chữ.

Đối với các trường hợp khác, di chúc không bắt buộc phải được công chứng hoặc chứng thực, miễn là đáp ứng đủ các điều kiện về chủ thể, nội dung… để được coi là hợp pháp. Tuy nhiên, việc công chứng di chúc giúp đảm bảo tính pháp lý của di chúc.

Thủ tục công chứng di chúc mới nhất 

Quy trình công chứng văn bản di chúc tuân theo quy định của Luật Công chứng năm 2014 như sau:

2.1 Địa điểm công chứng di chúc

Để thực hiện công chứng di chúc, người có di chúc nên chọn một Văn phòng công chứng hợp pháp, đáng tin cậy và có uy tín hoặc Phòng công chứng do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đã quyết định thành lập, theo quy định tại Điều 42 của Luật Công chứng hiện hành.

2.2 Giấy tờ cần thiết cho công chứng di chúc

Để tiến hành công chứng di chúc, người lập di chúc cần chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ sau:

• Phiếu yêu cầu công chứng: Trong phiếu yêu cầu này, ghi rõ yêu cầu là công chứng văn bản di chúc để chuyển nhượng tài sản cho người khác sau khi mất. Ngoài ra, phiếu yêu cầu còn chứa các thông tin khác như họ tên, địa chỉ và danh mục giấy tờ đi kèm.
• Bản dự thảo di chúc (nếu người lập di chúc đã soạn sẵn): Nếu người lập di chúc đã viết sẵn bản dự thảo di chúc, có thể đưa cho công chứng viên để kiểm tra tính chính xác và hợp lệ của nó.
• Giấy tờ tuỳ thân của người để lại di chúc: Bao gồm Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân/hộ chiếu có hiệu lực. Các giấy tờ này chỉ cần là bản sao.
• Giấy tờ liên quan đến tài sản: Ví dụ như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy đăng ký xe, sổ tiết kiệm… Những giấy tờ này cũng chỉ yêu cầu bản sao.
• Các giấy tờ khác.

Lưu ý: Các giấy tờ trên chỉ cần là bản sao, in hoặc bản đánh máy có đầy đủ và chính xác nội dung giống như bản gốc và không cần chứng thực. Khi nộp bản sao, cần xuất trình bản gốc để so sánh.

2.3 Quy trình công chứng di chúc 

Bước 1: Nộp hồ sơ

Người yêu cầu cần chuẩn bị thủ tục công chứng di chúc chuẩn bị các giấy tờ cần thiết và đến Văn phòng công chứng hoặc Phòng công chứng.

Bước 2: Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ

Công chứng viên tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ yêu cầu công chứng. Nếu hồ sơ đầy đủ và tuân theo quy định của pháp luật, công chứng viên thụ lý và ghi vào sổ công chứng.

Công chứng viên giải thích cho người yêu cầu công chứng hiểu rõ về quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của họ, cũng như ý nghĩa và hậu quả pháp lý của di chúc.

Nếu trong hồ sơ yêu cầu công chứng có các vấn đề chưa rõ ràng, có dấu hiệu bị đe dọa, cưỡng ép, hoặc có nghi ngờ về năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng hoặc đối tượng của di chúc chưa được mô tả cụ thể, công chứng viên có quyền yêu cầu người yêu cầu công chứng:

• Làm rõ những nội dung chưa rõ ràng hoặc cụ thể.
• Tiến hành xác minh hoặc yêu cầu giám định theo yêu cầu của người yêu cầu công chứng.
• Từ chối công chứng nếu không thể làm rõ được.

Bước 3: Kiểm tra dự thảo di chúc

Công chứng viên kiểm tra dự thảo di chúc (nếu người yêu cầu công chứng tự viết dự thảo). Nếu trong dự thảo di chúc có các điều khoản vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội, hoặc đối tượng của di chúc không phù hợp với quy định của pháp luật, công chứng viên phải thông báo cho người yêu cầu công chứng để thực hiện sửa chữa.

Nếu người yêu cầu công chứng không sửa chữa, công chứng viên có quyền từ chối công chứng.

Bước 4: Ký chứng nhận

Người yêu cầu công chứng tự đọc lại dự thảo di chúc hoặc công chứng viên đọc cho người yêu cầu công chứng nghe theo yêu cầu của họ.

Người yêu cầu công chứng đồng ý với toàn bộ nội dung trong dự thảo di chúc và ký tên trên từng trang của di chúc. Công chứng viên yêu cầu người yêu cầu công chứng xuất trình bản chính của các giấy tờ để đối chiếu trước khi ghi lời chứng và ký tên trên từng trang của di chúc.

Bước 5: Hoàn tất công chứng và cung cấp kết quả

Sau khi hoàn tất quá trình công chứng, công chứng viên cung cấp kết quả công chứng cho người yêu cầu, bao gồm các bản sao công chứng của di chúc và các giấy tờ liên quan.

Xem thêm :

Công chứng thừa phát lại là gì?
Quy định về công chứng hợp đồng có yếu tố nước ngoài

Trên đây là giải đáp chi tiết về thủ tục công chứng di chúc. Nếu còn thắc mắc, độc giả vui lòng liên hệ Văn Phòng Công Chứng Trần Hằng theo Hotline: 0933.668.166 để được hỗ trợ, giải đáp chi tiết